DE VLAG OP KONINGSDAG: HOE HET WéL EN JUIST NIET MOET

Traditiegetrouw hangen veel Nederlanders morgen de vlag uit. Koning Willem-Alexander viert dan zijn 57ste verjaardag en dat wordt gevierd. Hoewel Nederland geen officiële vlaggenwet kent, is er wel degelijk een vlaggenprotocol. De regels zijn simpel.

Om het maar meteen te verduidelijken: op Koningsdag gaat de vlag uit mét oranje wimpel. Het is de enige officiële feestdag waarbij dit gebeurt, op alle andere feestdagen gebeurt het zonder wimpel. Maar bij de verjaardagen van prinses Beatrix, prinses Amalia en koningin Máxima kan de wimpel weer wél worden gebruikt.

"Als er bij het huis Oranje-Nassau iets te vieren valt, mag de oranje wimpel erbij, anders niet", zegt vlaggenexpert Theun Okkerse. De oranje wimpel mag dus niet op Bevrijdingsdag wapperen.

Eerbetoon

Volgens de etiquette mag de vlag vanaf zonsopkomst buiten hangen en haal je die bij zonsondergang neer. "Die regel is gemaakt als eerbetoon aan de vlag, het symbool van Nederland", zegt Okkerse. Vlaggen mogen 's nachts wel wapperen, maar dan moeten ze verlicht zijn en dat zullen weinig particulieren doen."

Een andere ongeschreven regel is dat de vlag de grond niet mag raken. "Dit heeft ook met respect voor het symbool te maken. Je kunt je vereenzelvigen met de vlag, je wilt zelf ook niet op de grond gemikt worden."

Niet in de wet

In Engeland doen ze hier overigens niet moeilijk over en dat raakt meteen een belangrijk punt: de etiquette bepaalt hoe je met de vlag omgaat, het zijn ongeschreven regels. Nederland kent geen vlaggenwet. Dat komt volgens Okkerse omdat Nederland de oudste driebanenvlag heeft. "Het is echt een heel oude vlag."

De vlag zoals we die nu kennen, dus rood-wit-blauw, is sinds 1620 het symbool voor Nederland. "Daarvoor waren er verschillende kleurenvarianten, er was ook een oranje-wit-lichtblauwe vlag."

De Franse vlag is anderhalve eeuw jonger dan de Nederlandse. Lange tijd hadden de Fransen een effen witte vlag. De Belgische vlag is er pas sinds 1830. "Toen deze nieuwe vlaggen ontstonden, werd er direct wetgeving omheen gemaakt. Dat hebben wij in Nederland nooit gedaan. Onze vlag was er gewoon."

Discussie over de kleur

Toch was er lange tijd discussie over de kleur. Veel mensen wilden de oranje kleur terug in de vlag. Maar daar maakte koningin Wilhelmina met een koninklijk besluit op 19 februari 1937 korte metten mee: de Nederlandse vlag is rood-wit-blauw.

Wetgeving rondom de vlag is volgens Okkerse niet nodig, de vlag moet gewoon met respect worden behandeld. Dus: 's avonds binnenhalen, niet op de grond laten hangen en in de goede kleuren. "Ze verkopen nu ook vlaggen met een soort marineblauw, bijna tegen het zwart aan. Ik weet niet wie dit verzonnen heeft, maar zo hoort het niet. De Nederlandse vlag moet helder vermiljoenrood, helder wit en kobaltblauw zijn."

Soms halfstok

Bij rouw en bij de dodenherdenking hangt de vlag halfstok. "De reden hiervoor is dat er boven de vlag ruimte wordt vrijgehouden als symbool voor een denkbeeldige 'vlag van de dood'." Om de vlag halfstok te hangen, moet die eerst volledig worden gehesen en dan teruggebracht worden naar het punt waarop er een denkbeeldige vlag boven past.

En wie na Koningsdag een kale vlaggenmast geen gezicht vindt: een rood-wit-blauwe wimpel mag het hele jaar door. Een gemeente- of provinciale vlag ook.

2024-04-26T13:17:57Z dg43tfdfdgfd